สงครามส่งด่วนทำพิษ เมื่อจีนต้องเบรกเกมราคาที่อาจเผาทั้งระบบ?

สงครามส่งด่วนทำพิษ เมื่อจีนต้องเบรกเกมราคาที่อาจเผาทั้งระบบ?

เมืองใหญ่ของจีนในตอนนี้ หลายคนแทบไม่ต้องวางแผนซื้อของล่วงหน้า เพราะแค่หยิบมือถือขึ้นมา กดสั่งของกิน ของใช้ หรือของจำเป็น ระบบก็สามารถจัดส่งถึงหน้าบ้านได้ภายใน 30 – 60 นาที และบางพื้นที่ในเมืองใหญ่สามารถทำได้เร็วถึงประมาณ 30 นาที โดยโมเดลนี้เรียกว่า “Instant Retail”

ซึ่งไม่ได้เป็นแค่ฟีเจอร์เสริมของอีคอมเมิร์ซทั่วไป แต่กำลังกลายเป็น หนึ่งในโครงสร้างสำคัญของพฤติกรรมการบริโภคในเมืองใหญ่ของจีน 

เพราะแพลตฟอร์มยักษ์ใหญ่อย่าง Alibaba, JD.com และ Meituan ต่างมองว่าการครองพฤติกรรมการซื้อ - ส่งแบบทันที จะช่วยสร้างความได้เปรียบในการแข่งขันและดึงผู้บริโภคให้ใช้บริการของตนอย่างต่อเนื่อง

ทำให้แพลตฟอร์มต่างแข่งกันอัดส่วนลด คูปอง และอุดหนุนค่าส่งอย่างเข้มข้น ส่งผลให้ราคาสินค้าและค่าจัดส่งบนแพลตฟอร์มลดลงอย่างเห็นได้ชัด

แม้ราคาที่ต่ำจะทำให้ผู้บริโภคได้ประโยชน์ในระยะสั้น แต่ผู้ค้าบนแพลตฟอร์มหลายรายก็ร้องเรียนว่ามีกำไรหดตัวและถูกกดดันจากอำนาจของแพลตฟอร์มใหญ่ ทั้งเรื่องการตั้งราคา การจัดอันดับ และระบบอัลกอริธึมที่อาจทำให้การแข่งขันไม่เป็นธรรม จัดอันดับและกลไกราคาในแพลตฟอร์มมากเกินไป

สงครามอีคอมเมิร์ซจีนที่รัฐต้องเข้ามาคุม

รัฐบาลจีนเห็นว่าการแข่งขันตัดราคาบนแพลตฟอร์มออนไลน์มีความรุนแรงในระดับที่ทำให้ระบบราคาและการแข่งขันในตลาดผิดรูปผิดรอย เสี่ยงต่อการแข่งขันไม่เป็นธรรมและเสถียรภาพของตลาด จึงออกกฎควบคุมพฤติกรรมการตั้งราคาและการใช้อัลกอริธึมของแพลตฟอร์ม เพื่อให้การแข่งขันกลับมาเป็นธรรมมากขึ้น

จึงออกมาตรการเพื่อควบคุมราคาบนแพลตฟอร์มอินเทอร์เน็ต ที่จะเริ่มบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 10 เม.ย. 69 ดังนี้

● คุ้มครองสิทธิในการตั้งราคาอย่างอิสระ ให้ร้านค้าสามารถกำหนดราคาสินค้าได้อย่างอิสระ โดยไม่ถูกกดดันผ่านค่าธรรมเนียม เงื่อนไขแฝง หรือระบบจัดอันดับและการค้นหาที่ไม่เป็นธรรม

● ห้ามใช้ระบบอัลกอริธึมหรือกลไกของแพลตฟอร์มมาบีบให้ลดราคา เช่น การดันอันดับลง ลดการมองเห็นร้าน หรือเก็บค่าธรรมเนียมสูง เพื่อกดดันให้ร้านค้าจำใจลดราคา

● เน้นความโปร่งใสเรื่องราคา โดยร้านค้าต้องแสดงราคาสินค้าให้ชัดเจน เข้าใจง่าย และตรงกับความเป็นจริง ไม่ใช่ตั้งราคาหรือแสดงตัวเลขเพียงเพื่อดึงดูดลูกค้า แต่ทำให้ผู้บริโภคสับสนในภายหลัง

● คุ้มครองผู้บริโภคให้รู้ข้อมูลครบก่อนตัดสินใจ ทั้งเรื่องราคา ส่วนลด การเรียกเก็บเงินล่วงหน้า หรือบริการที่ต่ออายุอัตโนมัติ ต้องเปิดเผยเงื่อนไขให้ชัดเจน ไม่ซ่อนรายละเอียดสำคัญไว้ภายหลัง

● กำหนดกติกาให้แพลตฟอร์มและผู้ค้าปฏิบัติตามกฎหมายอย่างชัดเจน เช่น ตั้งราคาอย่างเป็นธรรม ไม่บิดเบือนข้อมูลราคา และไม่ใช้กลไกหรือวิธีการแข่งขันที่ทำให้ตลาดบิดเบี้ยวผิดไปจากปกติ

สะท้อนว่ารัฐบาลจีนกำลัง “รักษาสมดุล” ระหว่างการเปิดพื้นที่ให้ธุรกิจแข่งขันและขยายตัวได้เต็มที่ แต่ขณะเดียวกันก็ไม่ปล่อยให้การแข่งขันรุนแรงจนกลายเป็นสงครามตัดราคาที่สุดท้ายทำร้ายทั้งร้านค้า แพลตฟอร์ม และเศรษฐกิจโดยรวมในระยะยาว

ติดตามทุกความเคลื่อนไหวของเทคโนโลยี ที่จะพัฒนาและยกระดับประเทศไทยให้ก้าวไปข้างหน้าได้ที่ Tech Movement